احتمال درمان قطعی دیابت در کودکان و افراد بزرگسال متوسط است. تنها می توانید با کنترل رژیم غذایی، تزریق انسولین و برنامه های ورزشی زندگی طبیعی را برای کودکان خود فراهم کنید. البته در این زمینه متخصصان غدد و کارشناسان تغذیه هم می توانند راهکارهای مناسبی به شما پیشنهاد دهند. برای درمان دیابت کودکان بهتر است علائم خطر را بشناسید و در همه جا داروهای کودکتان را همراه خود داشته باشید.
درمان قطعی دیابت در کودکان
درمان قطعی دیابت در کودکان به نوع دیابت بستگی دارد. در حالی که دیابت نوع 1 هنوز درمان قطعی ندارد و نیاز به تزریق مداوم انسولین دارد، دیابت نوع 2 در برخی موارد، با تغییر سبک زندگی قابل کنترل و حتی برگشتپذیر است. همچنین، دیابت بیمزه بسته به علت آن، ممکن است با درمانهای هورمونی بهبود یابد.
نوع دیابت | علت اصلی | روشهای درمانی و کنترلی | درمان قطعی دارد؟ |
دیابت نوع 1 | اختلال خودایمنی و تخریب سلولهای تولیدکننده انسولین | – تزریق روزانه انسولین – کنترل مداوم قند خون – رژیم غذایی متعادل (کمکربوهیدرات) – ورزش متناسب و مدیریت فعالیتهای بدنی – استفاده از پمپ انسولین (در برخی موارد) |
هنوز درمان قطعی ندارد، اما تحقیقات روی پیوند سلولهای بنیادی و ژندرمانی ادامه دارد. |
دیابت نوع 2 | چاقی، تغذیه ناسالم و کمتحرکی | – اصلاح سبک زندگی (رژیم غذایی سالم و ورزش منظم) – کاهش وزن در صورت چاقی – مصرف دارو (متفورمین، لیراگلوتاید) در برخی موارد – کنترل مداوم سطح قند خون |
در بسیاری از موارد، با کاهش وزن و تغییر سبک زندگی، امکان برگشتپذیری و کنترل کامل دیابت نوع 2 وجود دارد. |
دیابت بیمزه | اختلال ژنتیکی یا مشکل هورمونی در تولید هورمون آنتیدیورتیک (ADH) | – مصرف داروهای جایگزین هورمونی (مثل دسموپرسین) – کاهش مصرف مایعات در ساعات خاص (زیر نظر پزشک) |
بسته به علت، در برخی موارد قابل درمان است. |
بیماری دیابت در کودکان
دیابت در کودکان یک بیماری جدی است که میتواند بدون علائم اولیه مشخص ظاهر شود و درمان قطعی دیابت در کودکان سخت است. این بیماری به سه نوع دیابت نوع 1، دیابت نوع 2 و دیابت بیمزه تقسیم میشود که هرکدام مکانیزم خاص خود را دارند. دیابت نوع 1 بیشتر در کودکان دیده میشود و زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلولهای تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله میکند. دیابت نوع 2 که معمولاً در بزرگسالان شایعتر است، به دلیل مقاومت بدن نسبت به انسولین ایجاد میشود، اما امروزه به دلیل سبک زندگی ناسالم در برخی کودکان نیز مشاهده میشود.
کنترل قند خون در کودکان مبتلا به دیابت اهمیت بالایی دارد، چرا که عدم مدیریت صحیح آن میتواند به مشکلات جدی برای اندامهای حیاتی بدن منجر شود. خوشبختانه، امروزه روشهای مؤثری برای مدیریت این بیماری وجود دارد. با مشاهده علائمی مانند تشنگی مفرط، کاهش وزن غیرطبیعی، تکرر ادرار و خستگی مداوم، میتوان با انجام آزمایشهای لازم، نوع دیابت را تشخیص داد و اقدامات درمانی مناسب را آغاز کرد.
علت دیابت در کودکان
قبل از بررسی درمان قطعی دیابت در کودکان باید به علل ایجاد آن بپردازیم. دیابت به دلایل مختلفی ایجاد میشود که بسته به نوع دیابت، عوامل متفاوتی در بروز آن نقش دارند. دیابت نوع 1 که شایعترین نوع دیابت در کودکان است، یک بیماری خودایمنی محسوب میشود. در این حالت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلولهای تولیدکننده انسولین در پانکراس را از بین میبرد. علت دقیق این واکنش خودایمنی مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی، مانند عفونتهای ویروسی، میتواند در بروز آن تأثیر داشته باشد. از سوی دیگر، دیابت نوع 2 که معمولاً در بزرگسالان دیده میشود، در سالهای اخیر در برخی کودکان نیز مشاهده شده است.
این نوع دیابت بیشتر به دلیل چاقی، تغذیه نامناسب و کمتحرکی ایجاد میشود و باعث مقاومت بدن نسبت به انسولین میگردد. علاوه بر این، سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی نیز میتوانند احتمال ابتلا را افزایش دهند. در نهایت، دیابت بیمزه که نوع نادرتری از دیابت است، به دلیل مشکلات هورمونی و اختلال در عملکرد کلیهها ایجاد میشود و ارتباطی با قند خون ندارد.
علائم دیابت در کودکان
علائم دیابت در کودکان ممکن است به تدریج ظاهر شوند و گاهی تا زمانی که بیماری پیشرفت نکرده است، مورد توجه قرار نگیرند. برخی از نشانههای رایج که والدین باید به آنها دقت کنند تا بتوانند درمان قطعی دیابت در کودکان را انجام دهند عبارتاند از:
تشنگی بیش از حد
کودک دائماً احساس تشنگی دارد و مقدار زیادی آب مینوشد. این موضوع به دلیل افزایش سطح قند خون رخ میدهد، زیرا بدن برای دفع قند اضافی، مقدار بیشتری ادرار تولید میکند و در نتیجه آب بدن کاهش مییابد. به همین دلیل، کودک بهطور مداوم احساس تشنگی میکند و حتی ممکن است شبها نیز از خواب بیدار شود تا آب بنوشد.
تکرر ادرار
زیاد شدن دفعات ادرار یکی دیگر از نشانههای مهم دیابت است که برای درمان قطعی دیابت در کودکان باید در نظر بگیرید. زمانی که قند خون بیش از حد بالا میرود، کلیهها تلاش میکنند تا قند اضافی را از طریق ادرار دفع کنند. این موضوع باعث میشود کودک نیاز بیشتری به دفع ادرار داشته باشد، حتی در طول شب. در برخی موارد، کودکانی که قبلاً کنترل ادرار داشتهاند، ممکن است دوباره دچار شبادراری شوند.
کاهش وزن غیرطبیعی
با اینکه کودک ممکن است تغذیه مناسبی داشته باشد، وزن او بهطور غیرمنتظرهای کاهش مییابد. دلیل این اتفاق این است که بدن به دلیل کمبود انسولین، نمیتواند از گلوکز برای تأمین انرژی استفاده کند، بنابراین به سراغ سوزاندن چربی و عضلات میرود. این فرآیند باعث کاهش وزن سریع و غیرعادی در کودک میشود.
خستگی مداوم
کودک ممکن است بدون دلیل مشخصی احساس ضعف و بیحالی کند. دلیل این موضوع آن است که سلولهای بدن به انرژی کافی دسترسی ندارند، زیرا انسولین لازم برای ورود گلوکز به سلولها وجود ندارد. در نتیجه، کودک حتی بعد از استراحت کافی همچنان احساس خستگی میکند.
افزایش گرسنگی
گرسنگی شدید و مداوم یکی دیگر از علائم دیابت در کودکان است و در صورت نادیده گرفتن این مورد درمان قطعی دیابت در کودکان به سختی صورت خواهد گرفت. زمانی که گلوکز وارد سلولها نمیشود، بدن احساس میکند که به انرژی بیشتری نیاز دارد و در نتیجه، پیامهایی برای افزایش اشتها ارسال میکند. بنابراین، کودک مدام گرسنه است، حتی اگر بهتازگی غذا خورده باشد.
تاری دید
بالا بودن قند خون میتواند بر عدسی چشم تأثیر بگذارد و باعث تاری دید شود. در این شرایط، کودک ممکن است نتواند اشیا را بهوضوح ببیند یا از مشکلاتی مانند دو بینی شکایت کند. اگر دیابت کنترل نشود، این مشکل ممکن است به عوارض چشمی جدیتری منجر شود.
عفونتهای مکرر و دیر خوب شدن زخمها
دیابت میتواند باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شود، در نتیجه کودکان مبتلا ممکن است بیشتر دچار عفونتهای قارچی، عفونتهای پوستی و سایر بیماریهای عفونی شوند. همچنین، زخمهای آنها دیرتر از حد معمول بهبود مییابند. این موضوع به دلیل کاهش توانایی بدن در ترمیم بافتهای آسیبدیده رخ میدهد.
بهترین روش ها برای درمان دیابت در کودکان
از آنجایی که بیماری دیابت در چند نوع دسته بندی شده است پس باید در زمان درمان قطعی دیابت در کودکان حتماً نوع این بیماری را در فرزند خود بشناسید. مثلاً دیابت تیپ 1 یک اختلال ژنتیکی است اصولاً در این گروه از کودکان هورمون انسولین ترشح نمی شود. به همین دلیل از همان شروع تولد میزان قند خون کودکان نسبت به سایر نوزادان دیگر در سطح بالاتری قرار دارد.
پس چنانچه فرزند شما دچار دیابت نوع 1 است باید سعی کنید برای درمان آن روزانه تزریق مقدار مشخصی انسولین را فراموش نکنید. باید قند خون کودک به طور مداوم از طریق دستگاه گلوکومتر در مواقع ناشتا و غیر ناشتا بررسی شود. مهم تر اینکه ورزش می تواند نقش مؤثری در کنترل قند نرمال کودکان داشته باشد. اگر کودک دیابتی شما نیاز به مصرف مکمل های درمانی مانند قرص متفورمین یا اینکه قرص لیراگلوتاید دارد حتماً با مشورت پزشک متخصص این کار را انجام دهید.
درمان خانگی دیابت نوع 1 در کودکان
چون کودکان دیابتی بعد از تزریق انسولین دچار افت قند می شوند پس بهتر است در بین وعدههای اصلی غذایی از یکسری میان وعده های متنوع استفاده کنید. همیشه نظارت زیادی بر روی رژیم غذایی فرزند خود داشته باشید و او را به خوردن غذاهایی با کربوهیدرات پایین تشویق کنید. اما برای اینکه بدانید چه خوراکی هایی برای این گروه از کودکان بیشتر مفید است می توانید با متخصص تغذیه و غدد مشورت کنید.
اگر چه امروزه درمان قطعی دیابت در کودکان وجود ندارد ولی همیشه مقدار و نوع غذای کودک خود را با توجه به مقدار انسولینی که تزریق می کند کنترل کنید. بهتر است برای جلوگیری از افت قند کودک پیش از خواب تغذیه ای به کودک خود بدهید. حواستان باشد که کودکان دیابتی نباید بیش از 1 ساعت فعالیت ورزشی انجام دهند.
درمان دیابت نوع 2 در کودکان
دقت کنید که دیابت تیپ 2 همان مرض قند بزرگسالان است. بیشتر کودکانی دچار این نوع دیابت می شوند که کم تحرک هستند و مصرف قند و شکر آنها بیش از اندازه است. پس برای درمان قطعی دیابت در کودکان حتماً در رژیم غذایی آن ها مصرف انواع شیرینی به همراه بستنی، نوشابه و سایر غذاهای مضر را محدود کنید. شرایطی را میان خود و فرزندتان فراهم کنید تا او برای خوردن هر چیزی با شما مشورت کند.
اگر کودک شما نیاز به انسولین دارد حتماً این موضوع را با مربیان و معلمان او در میان بگذارید. البته به ندرت پیش می آید که برای درمان دیابت نوع 2 نیاز به تزریق انسولین باشد. از همه مهمتر اینکه سعی کنید وزن فرزند خود را با داشتن رژیم غذایی مناسب متعادل نگه دارید.
حجامت برای دیابت نوع 2 به عنوان یکی از بهترین درمان های مکمل به کار می رود. زیرا حجامت موجب بهتر شدن فاکتورهای خونی در کسانی می شود که بر اثر مصرف زیاد گلوکز دچار دیابت نوع دو شده اند. در حقیقت حجامت های دوره ای به خوبی می توانند از پیشرفت دیابت در افراد خصوصاً کسانی که چاق هستند جلوگیری کنند.
درمان دیابت بی مزه در کودکان
جالب است بدانید که گاهی اوقات کودکان دچار نوعی بیماری دیابت می شوند با نام دیابت بی مزه. علت اصلی این نوع دیابت در کودکان یک اختلال ژنتیکی در سیستم هورمونی آنها است. این اختلال نادر در کودکان هورمون آنتی دیورتیک بدن را تا حد زیادی کاهش می دهد در نتیجه کودک نسبت به دوستان خود همیشه تکرر ادرار بیشتری خواهد داشت. پس برای درمان قطعی دیابت در کودکان که دچار دیابت بی مزه هستند باید حتماً از مکمل های درمانی استفاده کنید. تا حد ممکن سعی کنید تا فرزند شما از مصرف مایعات زیاد خصوصاً در ساعات بیرون از منزل خودداری کند. البته این کار باید زیر نظر متخصصین باتجربه انجام شود.
درمان خانگی دیابت کودکان
اگر برای درمان دیابت در کودکان به دنبال روش های خانگی هستید باید گفت خوشبختانه امروزه در طب سنتی راهکارهای متنوعی برای کاهش قند خون کودکان و بزرگسالان وجود دارد. البته ما در سایت اهواز به شما پیشنهاد می دهیم که هیچ گاه این روش های سنتی را با داروهای شیمیایی به طور همزمان مصرف نکنید. چون احتمال دارد که کودک شما علاوه بر تداخل دارویی با افت شدید قند مواجه شود. برخی از این دمنوش های گیاهی برای کنترل دیابت در کودکان عبارتند از:
- گیاه کلپوره
- گیاه پونه کوهی
- نعنا
- گیاه مریم گلی
- گیاه بوقناق
- گیاه گزنه
- برگ درخت گردو
- برگ گیاه فرا قاط
البته مصرف زیاد خیار و سیر به همراه تخم شنبلیله هم می تواند تا حد زیادی قند خون را کاهش دهد.
سخن پایانی
در گذشته بیماری دیابت در بین کودکان کمتر دیده می شد اما متأسفانه امروزه به علت کم تحرکی کودکان و مصرف خوراکی های پرکالری این بیماری در بین کودکان شیوع پیدا کرده است. اگر چه درمان قطعی دیابت در کودکان برای دیابت نوع 1 و نوع 2 کودکان وجود ندارد ولی با به کار بردن برخی راهکارها می توانید تا حد زیادی با دیابت کودکان خود مقابله کنید.