همه ما این را میدانیم که املاح معدنی مانند «ویتامینها» نقش بسیار مهم و اساسی در سلامتی بدن دارند. املاح بدنی ترکیبی از شبه فلزات مانند کلر، کربن، هیدروژن و فلزات مختلفی مانند سدیم، پتاسیم، منیزیم، آهن، روی، مس، نیکل، کوبالت، منگنز و غیره هستند. باید گفت که بدن ما به ۶۰ ماده معدنی گوناگون نیاز دارد تا بتواند به طور صحیح کار کند. این املاح در بدن انسان قابل هضم و قابل جذب میباشند و قسمت اعظم رشد و نمو بدن و فعل و انفعالات شیمیایی و همچنین فیزیولوژی به وجود این مواد بستگی دارند. بنابراین وجود این مواد برای سلامت بدن به خصوص در بچهها و بزرگسالان از هر نظری ضروری است. باید توجه داشته باشید که در این دو دوران اندامهای بدن انسان قادر به ساختن این مواد نیستند و مایحتاج بدن نسبت به این مواد از راه خوراکیها تأمین میشوند. بنابراین اگر برنامه غذایی با فقر و کمبود روبهرو باشد، گرفتاریهای بسیار زیادی را برای بدن به وجود میآورد.
پس بر اساس این اصل، باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر مدتی طولانی غذاهای فاقد این مواد به بدن انسان برسد، کمبود آنها موجب اختلالات جسمانی و همچنین سرچشمه مریضیهای مهمی میشود. باید گفت که در افرادی که مدتها است که از غذاهای تازه بخصوص سبزیجات و میوهجات محروم بودهاند، این قبیل ناراحتیها و امراض بیشتر دیده میشوند و تاریخچه آشنایی بشر به اثرات حیاتی این مواد مبنی بر همین مشاهده است. در نظر داشته باشید که ما برای رشد و استحکام استخوانها، دندانها، ناخنها، پوست و مو به این مواد نیاز داریم.
آهن
آهن، از جمله مواد معدنی و الکترولیتهایی است که برای بدن اهمیت بسیار زیادی دارد. به دلیل همین اهمیت ویژه آن در ورزشکاران و در فعالیتهای استقامتی و همچنین اهمیتی که برای زنان به ویژه در دوران عادت ماهیانه دارد، اهمیت به خصوصی دارد. آهن یکی از املاح موردنیاز بدن است که در درون بدن وظایف گوناگون و مختلفی بر عهده دارد که عبارت است از:
• در ساختار هموگلوبین، میوگلوبین و آنزیمهای اثرگذار در تنفس سلولی (هستههای مرکز آهن و سیتوکروم اکسید) نقش دارد.
• در حمل کردن اکسیژن به سلولهای بدن توسط هموگلوبین نقش اساسی را ایفا میکند.
• در ذخیره کردن اکسیژن در بدن توسط میوگلوبین سهیم است.
• وجود آهن برای نگهداری سیستمهای اکسیدکننده در درون سلولهای بافتی بسیار لازم و ضروری است.
روی (زینک)
روی یک ماده مغذی ضروری و املاح است که بدن ما نمیتواند این ماده را تولید یا ذخیره کند. به همین خاطر، ما باید مقدار لازم این ماده را از طریق رژیم غذایی، به طور دائمی برای خود تامین کنیم. وجود روی در بسیاری از فرآیندهای بدن ما نقش مهمی دارد از جمله در فرآیندهای ژنی، واکنشهای آنزیمی، عملکرد ایمنی، سنتز پروتئین، سنتز DNA، التیام زخم. خوب است این را بدانید که روی به دلیل نقش مهمی که در عملکرد ایمنی بدن دارد، به بعضی از اسپریهای بینی، قرصهای مکیدنی و سایر درمانهای طبیعی سرماخوردگی اضافه میشود.
سلنیوم
باید گفت که سلنیوم یک ماده معدنی کمیاب ولی بسیار ضروری است که خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار بالایی دارد. اکسیداسیون، منشا و سرچشمه بسیاری از بیماریهای آسیبزا و همچنین پیری است که سلنیوم این خاصیت را دارد که بتواند نیرویی معجزهگر در برابر آنها باشد. به همین خاطر، مکملهای غذایی این ماده امروزه طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده است. سلنیوم خواص درمانی بسیار زیاد و فوقالعادهای همچون محافظت در برابر بیماریهای قلبی خاص، افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن، به حداکثر رساندن عملکرد تیروئید، کاهش دادن التهاب، پیشگیری کردن از سرطان، کاهش نشانههای پیری زودرس، محافظت در برابر آنتی بادیها، افزایش سطح سلامت مو و همچنین تعادل هورمونها را دارد. سلنیوم یک ماده ارگانیک است که به طور کلی از خاک، آب و مواد گیاهی به دست میآید.
کلسیم
باید در همین ابتدا این نکته مهم را گفت که کلسیم، فراوانترین ماده معدنی در بدن است و بدن ما برای ساخت و حفظ استخوانهای قوی و مستحکم و انجام بسیاری از وظایف مهم به کلسیم نیاز دارد. تقریباً میتوان گفت که تمام کلسیم بدن در استخوانها و دندانها ذخیره میشوند و باعث شکل گرفتن و سخت و مستحکم شدن آنها میشوند.
عضلات ما برای حرکت و همچنین اعصاب ما برای انتقال پیام بین مغز و قسمتهای مختلف دیگر بدن به املاح کلسیم نیاز دارند. همچنین، به ترشح کردن هورمونهایی که بر بسیاری از عملکردهای بدن تأثیر میگذارند هم کمک میکند. این نکته را هم بدانید که مقدار کلسیم مورد نیاز روزانه، به سن و جنسیت ما بستگی دارد.
منیزیم
منیزیم یکی از فراوانترین مواد معدنی و املاح در بدن ما است و برای صدها فرآیند از جمله بهبود سیستم عصبی، تجزیه کردن مواد غذایی به ریزمغذیها، عملکرد عضلهها از جمله عضله قلب، حفظ کردن تعادل الکترولیتها، استحکام استخوانها و همچنین دندانها و تقسیم سلولی مورد نیاز است. این مینرال برای بسیاری از آنزیمهای بدن مفید است که برخی از آنها وظیفه تبدیل کردن مواد غذایی به انرژی را بر عهده دارند. این ماده معدنی برای شل شدن و همچنین رفع گرفتگی عضلات از جمله عضلات قلب لازم است و به عنوان یک مسدود کننده طبیعی برای کلسیم عمل میکند که باعث انقباضات عضلانی میشود.
کرومیوم
کرومیوم یکی از مواد معدنی بسیار مهم برای سلامتی است که شاید تاکنون کمتر در مورد آن شنیده باشیم. اما باید بدانید که مصرف کردن این ماده معدنی نقش بسیار مهمی در کنترل کردن قند خون دارد و اگر این ماده به اندازه کافی در بدن وجود نداشته نباشد، فرد در معرض خطر ابتلا به بیماری دیابت قرار میگیرد. به همین دلیل مصرف این ماده از طریق مواد غذایی و یا تامین کردن آن از طریق مصرف مکمل به حفظ سلامتی کمک بسیار میکند.
ید
تقریبا ما بیشتر با این ماده آشنایی داریم و باید بگوییم که ید نوعی ماده معدنی است که به صورت طبیعی در خاک زمین و همچنین در آب دریا یافت میشود. آب شور و مواد غذایی گیاهی معمولا به عنوان مهمترین منابع غذایی ید شناخته میشوند و این ماده معدنی و املاح به صورت بسیار فراوانی در نمک یددار یافت میشود.