تالاسمی نام یکی از بیماری های ارثی است که معمولاً از طریق والدین به فرزندان منتقل می‌شود. در این بیماری به علت نقص در ژن هموگلوبین (پروتئینی که حامل اکسیژن در خون است) تعداد گلبول های قرمز شدیداً ریزش می‌کند و در نتیجه اکسیژن کافی به تمام بدن نمی‌رسد. چنین مشکلی ممکن است به آنمی یا کم‌خونی خفیف در افراد منجر شود. در برخی موارد نیز شرایط حادتری را ایجاد می‌کند که در ادامه این مطلب به آن می‌پردازیم و تفاوت تالاسمی ماژور و مینور (The difference between thalassemia major and minor) مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آشنایی با انواع بیماری تالاسمی
تالاسمی بیماری‌ای است که به دلیل نقص در ژن هموگلوبین پدیدار می‌شود. این عارضه در دو نوع اصلی وجود دارد که با نام های تالاسمی آلفا و بتا شناخته می‌شوند. برای نشان دادن شدت اختلال نیز از اصطلاحات ماژور و مینور استفاده می‌شود.
- تالاسمی آلفا: زمانی که ژن های مرتبط با پروتئین آلفا گلوبین جهش پیدا کنند یا دچار ناهنجاری شوند، این نوع تالاسمی اتفاق می‌افتد.
- تالاسمی بتا: زمانی که نقص های ژنتیکی مشابهی بر تولید پروتئین بتا گلوبین اثر بگذارد این نوع تالاسمی رخ می‌دهد.
تعداد ژن های جهش یافته و ارتباط آن با شدت تالاسمی
تفاوت تالاسمی ماژور و مینور ارتباط مستقیمی با تعداد ژن های جهش یافته دارد. در ادامه تفاوت تالاسمی ماژور و مینور را به دقت بررسی می‌کنیم:
- یک ژن جهش یافته: این نوع تالاسمی آلفا مینیما نام دارد و معمولاً با علائم خاصی همراه نمی‌شود.
- دو ژن جهش یافته: این نوع تالاسمی آلفا تالاسمی مینور نام دارد و فرد در آن به کم خونی خفیف دچار می‌شود.
- سه ژن جهش یافته: در این حالت فرد به بیماری هموگلوبین H مبتلا می‌شود که نوعی کم خونی مزمن به شمار می‌رود. در این حالت فرد در طول زندگی به تزریق منظم خون نیاز خواهد داشت.
- چهار ژن جهش یافته: این نوع شدیدترین شکل تالاسمی است که با نام آلفا تالاسمی ماژور شناخته می‌شود. این عارضه باعث هیدروپس جنین می‌شود. نوعی بیماری که در آن مایع در بخش هایی از بدن جنین جمع می‌شود. معمولاً جنینی با چهار ژن جهش یافته قادر به تولید هموگلوبین طبیعی نیست و بعید است که حتی با تزریق خون ادامه حیات پیدا کند.
تفاوت تالاسمی ماژور و مینور
تالاسمی ماژور
تالاسمی ماژور شدیدترین نوع این بیماری است که علائم آن معمولاً پیش از دومین روز تولد نوزاد پدیدار می‌شود. این بیماری کم خونی شدیدی را به همراه دارد و می‌تواند بسیار خطرناک باشد. این نوع تالاسمی معمولاً به قدری شدید است که در آن به انتقال منظم خون نیاز است. از جمله علائم تالاسمی ماژور می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- زردی پوست یا سفیدی چشم‌ها
- اندام های بزرگ شده
- عفونت های مکرر
- رنگ پریدگی
- اشتهای کم
- عدم رشد
تالاسمی مینور
همانطور که پیش از این اشاره داشتیم، تفاوت تالاسمی ماژور و مینور در شدت آنها می‌باشد. برخلاف نوع ماژور، تالاسمی مینور با عوارض و شدت کمتری بروز پیدا می‌کند. این نوع تالاسمی معمولاً علائم خاصی ندارد و اختلالی در وضعیت و تعداد هموگلوبین های خون فرد ایجاد نمی‌کند. همچنین این تالاسمی معمولاً شامل هیچگونه پروسه درمانی نمی‌شود.
علائم بیماری تالاسمی
شدت و علائم بیماری تالاسمی در افراد مختلف متغیر است. در افراد مبتلا به تالاسمی مینور علائم خاصی پدیدار نمی‌شود، هر چند که این افراد همچنان ناقل محسوب می‌شوند. از طرفی این بیماری در افراد مبتلا به نوع ماژور تا حد زیادی شدت می‌گیرد و در صورت عدم درمان با عوارض کشنده‌ای همراه می‌شود.
از جمله علائم بیماری تالاسمی:
- سرگیجه
- کاهش فشارخون
- افزایش ضربان قلب
- احساس خستگی و کم‌حالی
- حس سرما در اندام های حرکتی
شایان ذکر است که بدانیم برخی پزشکان معمولاً تالاسمی را با کم‌خونی اشتباه می‌گیرند و در نتیجه مکمل آهن تجویز می‌کنند که البته هیچ اثری در وضعیت بیمار بجا نمی‌گذارد. افراد مختلف بسته به شدت بیماری این علائم را به‌طور متفاوتی تجربه می‌کنند.
گزینه های درمانی تالاسمی
انتخاب شیوه درمان تالاسمی بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است. اما در مجموع روش های درمانی موجود برای درمان این بیماری شامل موارد زیر می‌شوند:
- انتقال خون
- پیوند مغز استخوان
- تجویز داروها و مکمل‌ها
- جراحی احتمالی با هدف برداشتن طحال یا کیسه صفرا
زندگی با تالاسمی
بسته به نوع و شدت تالاسمی، مراقبت های پزشکی شامل موارد مختلفی می‌شوند که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- چکاپ منظم
- داشتن میزان مناسبی از فعالیت بدنی
- پیروی از یک رژیم غذایی معتدل و غنی از مواد مغذی
- حفظ ارتباط با دوستان، خانواده و شبکه های پشتیبانی
سخن پایانی
در این مقاله به دقت تفاوت تالاسمی ماژور و مینور را بررسی و راه های درمانی پیش‌رو را معرفی کردیم. داروخانه آنلاین اهواز فارما باکیفیت‌ترین خدمات و محصولات را در زمینه‌ی مشاوره دارویی، عرضه برند های مختلف آرایشی و بهداشتی و انواع مکمل های غذایی، ورزشی و کمک درمانی ارائه می‌دهد.
